به گزارش شبنم ها، فقها به اتفاق معتقدند که بايد در ازدواج موقت مهر و مدت معين شود؛ آیتالله بهجت در مورد حقوق طرفین در این نوع ازدواج میفرمایند: «مرد حق استمتاع و زن حق مهر دارد.» آیتالله روحانی نیز در مورد حق زن میفرمایند: «اصل ازدواج موقت بدون مشخص شدن مهريه صحيح نيست و بايد اول مهريه را تعيين كنند بعد اجرای صيغه بنمايند، اما دختر بعد از عقد میتواند آن را ببخشد.»
به گزارش مهرخانه، یکی از پربحثترین مسایل حال حاضر، مسئله ازدواج موقت است؛ حکمی اسلامی که تبعات مثبت و منفی گوناگونی بر چگونگی اجراییکردن آن مترتب است و دارای نکات ریز و حساس فقهی است. ازاینرو، در یادداشت حاضر به بررسی جوانب مختلف این موضوع در میان استفتائات مراجع میپردازیم.
شروط عقد موقت
سؤال: ازدواج موقت چه شرايطى دارد؟
پاسخ: فقها به اتفاق معتقدند که بايد در ازدواج موقت مهر و مدت معين شود؛ آیتالله بهجت در مورد حقوق طرفین در این نوع ازدواج میفرمایند: «مرد حق استمتاع و زن حق مهر دارد.» آیتالله روحانی نیز در مورد حق زن میفرمایند: «اصل ازدواج موقت بدون مشخص شدن مهريه صحيح نيست و بايد اول مهريه را تعيين كنند بعد اجرای صيغه بنمايند، اما دختر بعد از عقد میتواند آن را ببخشد.»
اذن پدر دختر
سؤال: آيا دختر باكرهاى را كه بالغ و عاقل و رشيده است، بى اذن پدر او میتوان متعه كرد؟
پاسخ: نظرات فقها در این رابطه کمی با یکدیگر متفاوت است. آیتالله بهجت معتقدند: «بنابر احتياط، تكليفاً بايد از پدر يا جد پدرى خود اجازه بگيرد، چون تكويناً مفسده دارد.»
آیتالله سیستانی میفرمایند: «اذن ولى دختر (پدر یا جد پدرى) لازم است و اگر دختر در شئون زندگى خود مستقل است، اذن ولى او، بنابر احتیاط واجب، لازم است.»
آیتالله فاضللنکرانی نیز میفرمایند: «دختر باکره باشد، به احتیاط واجب اذن پدر لازم است.» اما حضرات آیات هادوی و روحانی معتقدند: «ازدواج دختر باکره رشیده که به خوبی مصالح خود را در حد متعارف افراد عاقل تشخیص میدهد، بدون اذن پدر و جد پدری جایز است.»
سؤال: آيا ازدواج موقت با دخترى كه بكارتش از راهی غير از شوهر كردن از بين رفته است، نياز به اذن پدر دارد؟
پاسخ: آیتالله بهجت میفرمایند: «اگر به غير جماع زايل شده، باز هم نياز به اذن پدر دارد، بنابر احتياط ذكر شده.» آیتالله سیستانی نیز در این رابطه معتقدند: «اگر ازدواج سابق شرعی بوده برای عقد دوم اذن پدر لازم نیست.» در غیر این صورت و در شرایط مورد سؤال «اذن پدر لازم است.»
(در همین زمینه: بررسی روایات اذن ولی در عقد موقت باکره)
(در همین زمینه: ازدواج؛ اذن ولی یا رضایت دختر؟!)
سؤال: آیا پسر مىتواند با تعهد عدم دخول، دختر باکره را بدون اذن پدر، براى مدتى صیغه کند؟
پاسخ: آیتالله صافیگلپایگانی میفرمایند: «در جهت مورد سؤال، قصد عدم دخول تأثیرى ندارد و به نظر حقیر با شرط عدم دخول هم در ازدواج با دختر باکره بنابر احتیاط واجب اذن پدر لازم است.»
آیتالله سیستانی نیز در صورت باکرهبودن دختر، اذن پدر یا جدپدری را بنابر احتیاط واجب، لازم دانستهاند.
ذکر مدت
سؤال: كمترين و بيشترين زمان ازدواج موقت چهقدر است؟
پاسخ: آیتالله بهجت میفرمایند: «مقدار، منوط به رضايت طرفين است و فرقى بين اينكه زمان آن بلند يا كوتاه باشد نيست؛ پس در طرف طول زمانى كه مظنون است عدم بقا تا آن زمان تا به سفاهت نرسد، و در طرف كوتاهى، به لحظه معين با قابليت استمتاع؛ اگرچه به غير جماع باشد در آن زمان كافى است.»
آیتالله روحانی نیز میفرمایند: «عقد موقت در طرف كثرت و قلت حد معينى ندارد، عقد به مدت يك لحظه صحيح است و طرف كثرت هم هر مقدار ولو به مدت زاید از عمر بشر باشد، صحيح است.»
سؤال: اگر در ازدواج موقت از روى فراموشى و يا به علت جهل نسبت به مسئله، ذكر مدت انجام نشود، حكم آن چيست؟
پاسخ: آیتالله بهجت فرمودهاند: «آن نكاح باطل است، ولى اگر قصد عاقد به قصد اصل نكاح منحل شود و قصد متعه از باب تعدد مقصود باشد، عقد منقلب به دايم میشود، به خلاف وحدت مقصود؛ و در موردى كه تحليل قصد واضح نيست، احتياط در اين است كه اگر راضى به دوام باشند، عقد را تجديد كنند و اگر راضى به آن نباشند، طلاق دهند.»
سؤال: در روز نیمه شعبان صیغه محرمیت برای یک زوج جوان پس از تعیین مهریه به مدت 5 ماه خوانده شده، ولی پایان آن مشخص نشده است. با توجه به اینکه ماههای شمسی و قمری چند روز اختلاف دارند، مبنای اتمام محرمیت چه زمانی خواهد بود؟
پاسخ: آیت الله روحانی میفرمایند: «چون مدت مجهول بوده است، عقد ازدواج موقت باطل است.» آیتالله بهجت نیز درباره زمان مجهولی که در عقد تعیین میشود، و حکم آن میفرمایند: «ظاهراً متعه باطل است.»
تمدید مدت
سؤال: در عقد موقت اگر هنوز مدت تمام نشده باشد، میتوان مدت را تمديد كرد؟؛ يا اينكه آن را به عقد دايم تبديل كرد؟
پاسخ: آیتالله بهجت به صراحت عنوان میکنند: «قبل از پايان مدت يا بخشيدن بقيه مدت، عقد دايم يا موقت باطل است.» و در پاسخ دیگری میفرمایند: «آن مدت باقی مانده را ببخشد، بعد او را عقد كند.»
اختلاف در مرجع
سؤال: در باب ازدواج موقت باید به فتوای مرجع دختر توجه کرد یا مرجع پسر؟
پاسخ: آیتالله روحانی در پاسخ به این سؤال میفرمایند: «هرکدام باید به فتوای مرجع خود توجه کنند؛ مگر آنکه یکی فتوی بدهد و دیگری احتیاط لزومی بنماید که مقلد دومی میتواند به مرجع اولی که فتوی داده است، مراجعه کند.»
منبع: مهر خانه